Hoe duurzaam is aardwarmte?
Nederland staat voor een uitdagende energietransitie. Het doel is om in 2050 een vrijwel volledig duurzame energievoorziening te realiseren en de uitstoot van CO₂ met 80 tot 95% te verminderen ten opzichte van 1990. Voor 2030 is de doelstelling om 55 tot 60% van de CO₂-uitstoot gereduceerd te hebben. Aardwarmte is een belangrijke manier om deze doelstellingen te behalen.
Hernieuwbaarheid en duurzaamheid
De aarde is een enorme warmtebron met een temperatuur van circa 5500 graden Celsius in de kern. Deze hoge temperatuur zorgt ervoor dat warmte langzaam naar de aardkorst stroomt. Er is een constante warmtestroom van circa 47.000.000 MW naar het aardoppervlak, wat overeenkomt met ongeveer 169 PJ per uur. Door een klein deel van deze natuurlijke warmte via een geothermie-installatie naar boven te halen en bijvoorbeeld voor het verwarmen van huizen en tuinbouwkassen te gebruiken, kan het aardgasverbruik sterk worden verminderd.
De aardwarmte blijft continu beschikbaar dankzij het radioactief verval van elementen in de mantel en korst van de aarde – een proces dat miljarden jaren doorgaat. Geothermie is daarom een hernieuwbare energiebron.
Duurzaamheid gaat echter verder dan hernieuwbaarheid. Een energiebron is duurzaam als zij voorziet in de behoeften van nu, zonder de behoeften van toekomstige generaties in gevaar te brengen. Daarom is het belangrijk dat de winning en het gebruik van aardwarmte geen schadelijke gevolgen hebben voor het milieu, en dat aardwarmte ook op lange termijn beschikbaar blijft.
Wat is de CO₂-uitstoot van geothermie?
In vergelijking met een cv-ketel op aardgas is de CO₂-uitstoot van een geothermiebron ruim 90% lager. De totale CO₂-emissie varieert tussen de 4,3 en 8,6 kg CO₂ per GJ, afhankelijk van het gebruikte reservoir. Daarmee is geothermie een van de meest duurzame warmtebronnen.
De indirecte CO₂-uitstoot ontstaat bij de productie van materialen voor de installaties, tijdens het boren van de putten en bij het oppompen van het water. Deze uitstoot wordt doorgaans binnen enkele maanden gecompenseerd door de besparing op fossiele energie. Wanneer een geothermiebedrijf groene stroom gebruikt voor het productieproces, ligt de uitstoot nog lager en wordt deze sneller gecompenseerd. In 2024 hebben alle geothermiebronnen in Nederland gezamenlijk geleid tot een CO₂-besparing van 426.000 ton per jaar en een aardgasbesparing van 225 miljoen m³ per jaar.
Hoe lang kunnen we geothermie gebruiken?
Door de winning van aardwarmte koelt de ondergrond op de lange termijn (30-40 jaar) lokaal af. Hoe snel dit gebeurt, hangt af van de eigenschappen van de ondergrond en de hoeveelheid gewonnen warmte. In Frankrijk zijn sommige doubletten na 40 jaar nog altijd in gebruik, terwijl ze oorspronkelijk ontworpen waren voor een levensduur van circa 30 jaar. Na het beëindigen van de winning warmt de ondergrond rond de putten geleidelijk weer op.